Art. 3 (ust. 4, 5, 6)
4. Jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron, zwana dalej „finansującym”, oddaje drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
1) przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta,
2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia,
3) okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być, po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego,
4) suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz korzystającego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie,
5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej umowie,
6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający,
7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych zmian.
5. W przypadku spełnienia co najmniej jednego z warunków określonych w ust. 4, oddane do używania korzystającemu środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zalicza się u finansującego do aktywów trwałych jako należności.
6. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1, to może on dokonywać kwalifikacji umów, o których mowa w ust. 4, według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosować ust. 4 i 5.
W praktyce, w prawie wszystkich zawieranych w Polsce umowach leasingu, spełnione są warunki określone w punktach: 2, 3, 4, a dodatkowo mogą być jeszcze spełnione warunki 1, 5 i 7 (ust. 4). Są to więc umowy, w których przedmiot leasingu powinien być zaliczony do aktywów trwałych Korzystającego (zobowiązania z tytułu umowy leasingu będą wówczas widoczne po stronie pasywów), czyli są to umowy leasingu nazywanego finansowym, pomimo że z punktu widzenia ustaw podatkowych mogą to być umowy leasingu tzw. operacyjnego (przedmiot leasingu zaliczony do środków trwałych Finansującego).
Należy więc inaczej traktować takie umowy na potrzeby podatku dochodowego i VAT (może to być leasing operacyjny), a inaczej na potrzeby bilansu i rachunku zysków i strat (jako leasing finansowy).
Jeżeli jednak, Korzystający nie jest zobowiązany do badania i ogłaszania rocznego sprawozdania finansowego, to może on na potrzeby bilansu i rachunku zysków i strat stosować zasady analogiczne, jak do rozliczenia podatkowego (wówczas w przypadku umowy leasingu tzw. operacyjnego z punktu widzenia podatkowego, nie będzie ona uwidoczniona w jego bilansie, stanowiąc zobowiązanie pozabilansowe).
A.Ś.